Hanengekraai

 

In 2018 werd de haan Maurice op het eiland Île d’Oléron symbool van een conflict dat al jaren op het Franse platteland sluimert: de strijd tussen de oorspronkelijke bevolking en nieuwkomers uit de stad. Een echtpaar uit Parijs met een buitenhuis op Oléron was namelijk naar de rechter gestapt om de haan te verbieden ’s ochtends vroeg zo luid te kraaien. De rechter stelde Maurice in het gelijk, maar de geest was uit de fles. In heel het land stuitte de casus op herkenning. De afgelopen tien jaar zijn er in Frankrijk meer dan 18.000 klachten ingediend die te maken hebben met vermeende overlast door geluiden en geuren op het platteland. De meeste klagers zijn stedelingen die in het landelijk gebied zijn komen wonen. Blijkbaar vinden ze dat ze recht hebben op stilte en frisse lucht.

 

De overlastklachten van de Franse ‘neoruralen’ lopen sterk uiteen. Naast hanengekraai ergeren de nieuwkomers zich bijvoorbeeld aan het blaffen van honden, het loeien van koeien, de geur van mest en het luiden van kerkklokken. De strijd loopt soms hoog op. Zo eiste een oudere vrouw uit Parijs dat tsjirpende krekels in het dorp waar ze was komen wonen met verdelgingsmiddelen tot zwijgen moesten worden gebracht. Maar de rechter kiest niet altijd partij voor de plattelanders. In de Auvergne moest een boer 8000 euro schadevergoeding betalen aan zijn nieuwe buren uit de stad die klaagden over de stank van zijn vee. En in de Dordogne werd een echtpaar genoodzaakt een vijver droog te leggen omdat omwonenden het gekwaak van de kikkers niet konden verdragen.

 

In 2019 had Bruno Dionis du Séjour, burgemeester van het 400 inwoners tellende dorp Gajac, er schoon genoeg van. De voormalige agrariër plaatste een open brief in de lokale krant waarin hij klagende ‘neoruralen’ opriep de geluiden en de geuren van het platteland te respecteren. ‘Het is vernederend voor de plattelandsbevolking om door iemand van buiten voor het gerecht gedaagd te worden’, aldus de getergde burgervader. ‘Als ik naar de stad ga, vraag ik toch ook niet om stoplichten en auto’s te verwijderen?’ De oproep van Dionis du Séjour kreeg politieke bijval en heeft er zelfs toe geleid dat het nationale parlement in 2021 unaniem een wetsontwerp heeft aangenomen waarin al het ‘zintuiglijk erfgoed’ van het Franse platteland voortaan beschermd wordt. Geluiden van dieren, beierende klokken, mestgeur en andere mogelijke ongemakken zijn niet meer klachtwaardig, want ze horen nu eenmaal bij het landelijk gebied. Franse politici hopen zo dat het aantal overlastklachten bij de rechter afneemt. Helaas kan Maurice, de beroemde haan van Île d’Oléron, zijn victorie over het conflict niet meer kraaien: in 2020 is hij een natuurlijke dood gestorven.