Op vrijdag 30 juni as zal
aan de Kuyerhuislaan 4 Stolpersteine worden onthuld.
In
het noordelijk deel van huize Landwijk. Daar, op het adres Zalné D2,
tegenwoordig Kuyerhuislaan 6, woonden de joodse arts Lion Gerzinus Lezer, zijn
vrouw Henriëtte Lezer-Fischel en hun beide zoontjes Coenraad en Alfred.
Dit
joodse gezin zal worden herdacht door het plaatsen van 4 stolpersteine…
Stolpersteine oftewel Struikelstenen is een initiatief
van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig (Berlijn, 1947). Hij brengt gedenktekens
aan vóór de huizen van mensen die door de nazi's werden verdreven,
gedeporteerd, vermoord of tot zelfmoord gedreven.
Als u weleens door de binnenstad
van Zwolle loopt, dan heeft u ze ongetwijfeld al wel gezien.
Demnig
noemt ze Stolpersteine, omdat je er, in figuurlijke zin, over 'struikelt' met
je hoofd en je hart en omdat je je moet bukken om de tekst te kunnen lezen. 'Een
mens is pas vergeten, wanneer zijn naam is vergeten,' citeert
hij de Talmud.
Op
de struikelstenen (10 x 10 cm) zijn in een messing plaatje de achternaam, de
voorna(a)m(en) of de initia(a)l(en), de geboortedatum, eventueel de
deportatiedatum, en de plaats en datum van overlijden van de slachtoffers
gestanst.
In
Nederland kennen al circa 75 plaatsen deze stenen, waaronder in Overijssel
Almelo, Borne, Enschede, Haaksbergen, Hardenberg, Hof van Twente, Kampen,
Ommen, Rijssen-Holten en Wierden. Ook in Meppel en Hattem werden Stolpersteine
geplaatst.
De
eerste van deze 'struikelstenen' werden in 1996, nog min of meer illegaal,
gelegd in Berlijn-Kreuzberg. Steden en dorpen in andere Europese landen
volgden. In november 2007 werden in Borne de eerste Nederlandse struikelstenen
gelegd en sindsdien gebeurde dit ook in tal van andere plaatsen. Op 1 maart
2013 is de Stichting Zwolse Stolpersteine opgericht, met als doel de plaatsing
van ruim 450 stenen, ter herinnering aan de weggevoerde en later omgekomen
joodse Zwollenaren.
op de plek waar deze
steen spreekt
krijgt een mens zijn wezen terug
uit de letters van zijn naam
herrijzen stofloos stil zijn benen
armen, handen, zijn gelaat
alsof hij hier ineens weer staat
alsof hij na te zijn verdreven
eindelijk terugkeert naar de plaats
waar zijn alles achterbleef
zonder het te weten
krijgt een mens zijn wezen terug
uit de letters van zijn naam
herrijzen stofloos stil zijn benen
armen, handen, zijn gelaat
alsof hij hier ineens weer staat
alsof hij na te zijn verdreven
eindelijk terugkeert naar de plaats
waar zijn alles achterbleef
zonder het te weten
en ten slotte deed
een nieuwe tijd
zijn bestaan vergeten
tot vandaag
hem bij ons terugbrengt
zijn bestaan vergeten
tot vandaag
hem bij ons terugbrengt
een mens die moest
verdwijnen
verschijnt in dit herdenken.
verschijnt in dit herdenken.
De Gemeente Zwolle heeft aangegeven
mee te willen werken aan het project door de plaatsing van de stenen in de
openbare ruimte mogelijk te maken.
Daarbij
wordt er vanuit gegaan dat eventuele nabestaanden geen bezwaren hebben en dat
de Stichting contact zoekt met de huidige bewoners van de huizen waarvoor de
stenen gelegd zullen worden. Ook moet het technisch mogelijk zijn de stenen te
leggen. Niet alle huizen die in aanmerking komen bestaan nog. In dat geval zal
een passende oplossing in de buurt van de locatie gezocht worden.
De
Stichting draagt zorg voor het historisch onderzoek en de organisatie van het
daadwerkelijk vervaardigen en leggen van de gedenkstenen. Kunstenaar Gunter
Demnig zorgt voor productie en plaatsing van de stenen.
Bekendheid
In het verlengde van de plaatsing geeft de Stichting waar mogelijk bekendheid aan de persoonlijke geschiedenis van de slachtoffers. De Stichting heeft niet het voornemen eigen publicaties, tentoonstellingen en dergelijke tot stand te brengen. Wel zal zij derden daartoe stimuleren, onder andere door de verzamelde informatie op geëigende, openbaar toegankelijke (digitale) plekken onder te brengen.
In het verlengde van de plaatsing geeft de Stichting waar mogelijk bekendheid aan de persoonlijke geschiedenis van de slachtoffers. De Stichting heeft niet het voornemen eigen publicaties, tentoonstellingen en dergelijke tot stand te brengen. Wel zal zij derden daartoe stimuleren, onder andere door de verzamelde informatie op geëigende, openbaar toegankelijke (digitale) plekken onder te brengen.
In de volgende uitgave van de Elshofbode kunt u het
trieste relaas lezen van de familie
Lezer.
OPDAT
WIJ NIET VERGETEN….
Marianne ten Klooster